Tungumálaerfiðleikar : á túlkur að vera viðstaddur fæðingu?

Abstract

Við vitum að góð samskipti skjólstæðings og umönnunaraðila leggja grunn að góðri umönnun. En gerum við okkur grein fyrir því hvað skortur á samskiptum getur haft í för með sér? Ég hafði ekki gert mér grein fyrir alvarleika málsins og mér brá þegar ég áttaði mig á því að skortur á notkun túlkaþjónustu getur sett líf móður og barns í hættu (Sallah, 2004) og því ákvað ég að setjast niður og skrifa þessa grein. Þegar kona sem ekki talar íslensku eða ensku leitar til okkar á fæðingardeildina þykir sjálfsagt að nota fjölskyldumeðlimi hennar eða vini sem túlka ef það er mögulegt. Ég átta mig ekki á því hvers vegna þetta þykir sjálfsagt en... ...kannski finnst okkur túlkaþjónustan vera dýr og við teljum okkur vera að spara spítalanum fé með því að sleppa því að kalla út túlk. ...kannski teljum við að túlkur hafi truflandi áhrif á fæðinguna og upplifun konunnar og maka hennar. ...kannski finnst okkur að innflytjendur eigi að tala íslensku, sérstaklega ef þeir hafa búið hér lengi. ...kannski teljum við þetta vera góð vinnubrögð. ...kannski teljum við okkur vera að uppfylla réttindi sjúklinga um túlkun upplýsinga. Hver sem ástæðan er þá þurfum við að breyta vinnubrögðum okkar. Samkvæmt lögum um réttindi sjúklinga frá 1997 á fólk sem ekki skilur íslensku og er með sjúkratryggingu rétt á því að fá upplýsingar túlkaðar þegar það þarf að nýta sér heilbrigðisþjónustu. Í lögunum kemur ekki fram að túlkurinn þurfi að vera faglærður, eingöngu að túlkun upplýsinga skuli tryggð. Sjálfsagt eru reglur um notkun túlkaþjónustu mismunandi milli stofnanna og jafnvel innan stofnanna. Á slysa- og bráðasviði LSH eru til reglur um túlkun þar sem m.a. er tekið fram að bjóða skuli sjúklingum túlkaþjónustu jafnvel þó að fjölskyldumeðlimir eða vinir séu tilbúnir að túlka. Enn sem komið er hafa ekki verið mótaðar reglur um túlkun á kvennasviði LSH en sú vinna er nú þegar hafin. Í þessari grein langar mig að ræða um ávinning þess að nota túlka í þjónustu við konur í barneignarferlinu þegar það á við en þó langar mig sérstaklega að fjalla um viðveru túlka á fæðingarstofunni.