Meðfædd vélindalokun á Íslandi 1963-2002

Abstract

Inngangur: Meðfædd lokun á vélinda er sjaldgæfur galli með nýgengi um 1/3000-1/4500 fæddra barna. Meðferð gallans er skurðaðgerð. Árangur aðgerða fer batnandi og er lifun 80-92% síðustu tvo áratugi. Tilgangur þessarar rannsóknar var að kanna nýgengi vélindalokunar á Íslandi og meta árangur aðgerða. Efniviður og aðferðir: Rannsóknin var afturvirk og upp­lýsingar fengnar úr sjúkraskrám þeirra sem greind­­ust með meðfædda vélindalokun á Barnaspít­ala Hringsins 1963-2002. Fengnar voru upplýsingar með­al annars um meðgöngulengd, fæðingarþyngd, teg­­und galla og hvort aðrir fæðingargallar væru til staðar. Einnig var lagt mat á árangur aðgerða. Upp­lýsingar um fjölda lifandi fæddra á tímabilinu fengust frá Hagstofu Íslands. Niðurstöður: 37 börn greindust með meðfædda vél­inda­lokun á tímabilinu. Meðalfæðingarþyngd var 2626 grömm, þar af voru 14 börn (38%) léttburar (<2500 grömm). Fimmtán börn (41%) voru fyrirburar (<38 vikur). Þrjá­tíu og fjögur börn (92%) höfðu algengustu tegund vélindalokunar með blindan nærenda á vélinda og fistil milli fjærenda og barka. Þrjátíu og fjögur börn gengust undir aðgerð með lokun á fistli og sammynningu á vélinda, þar af eitt erlendis. Níu börn létust eft­ir vélindaaðgerð. Algengasta dánaror­sök var lungna­bólga (n=7, 78%). Lifun eftir aðgerð hérlendis var 73% á tímabilinu. Aðrir meðfæddir gallar voru al­geng­ir þar sem hjartagallar reyndust algengastir (n=12, 32%). Nýgengi sjúkdómsins fór lækkandi á tíma­bilinu, frá 1/3737 á fyrstu tíu árunum í 1/10639 á síðasta áratug sem er þó án tölfræðilegrar marktækni. Ályktanir: Athyglisvert er hversu nýgengi sjúkdómsins virðist hafa lækkað síðasta áratug og eru þetta lægstu tölur sem okkur er kunnugt um. Árangur aðgerða hefur batnað frá fyrri rannsókn en er þó heldur lakari en í nágrannalöndum okkar. Aðrir fæðingar­gallar eru algengir hjá þessum sjúklingahópi.