Ónæmi fyrir kínólónum hjá Gram neikvæðum stöfum á Íslandi og tengsl við sýklalyfjanotkun

Abstract

OBJECTIVE: Fluoroquinolones are bacteriocidal drugs that are widely used to treat severe urinary and respiratory tract infections. Studies show that resistance to fluoroquinolones is continuously increasing both in Europe and the United States. The purpose of this study was to measure the frequency of fluoroquinolone resistance in the most prevalent Gram negative rods and look at the correlation with fluoroquinolone use over the last 8 years. MATERIALS AND METHODS: All strains of Escherichia coli, Klebsiella sp., Proteus sp. and Pseudomonas aeruginosa identified from clinical specimens at the Department of Clinical Microbiology at the Landspitali University Hospital (LUH) during the time period 1.11.2006 to 31.1.2007. Antibiotic susceptibility testing was performed by disc diffusion tests and all strains were tested for ciprofloxacin susceptibility. Antibiotic resistance data for the last years were collected from the reports of the Department of Clinical Microbiology, but ciprofloxacin susceptibility was usually only tested for specimens from hospitalised patients and when there was resistance to two or more antimicrobial agents. Data on antibiotic use/sales was obtained from the State Epidemiologist at the Directorate of Health. RESULTS: Of the 1861 strains tested, 104 fluoroquinolone resistant strains were identified during the study period, including 91 E. coli (87%), 8 Klebsiella sp. (8%) and 5 P. aeruginosa (5%). No fluoroquinolone resistant Proteus sp. was identified. There was a significant positive correlation between fluoroquinolone use and the frequency of resistant strains of E. coli and Enterobacteriaceae. The frequency of resistant E. coli strains was 6% and it differed significantly between age groups (p >0.001) and sex, 6% for females and 11% for males (p = 0.015). The ratio of fluoroquinolone resistant E. coli was highest in the LUH and homes for the elderly. CONCLUSION: The frequency of fluoroquinolone resistance is increasing fast in Iceland but is still one of the lowest compared to the other European countries. The frequency is highest in the oldest age groups where the use of the quinolones is the greatest and there was a significant correlation between the quinolone use and the frequency of resistance in E. coli and Enterobacteriaceae. The results highlight the importance of prudent fluoroquinolone use and the need to monitor fluoroquinolone use and resistance.

Tilgangur: Flúórókínólón eru bakteríudrepandi lyf og mikið notuð við meðhöndlun alvarlegra þvagfæra- og öndunarfærasýkinga. Kannanir sýna að ónæmi gegn flúórókínólónum eykst stöðugt bæði í Evrópu og Bandaríkjunum. Tilgangur rannsóknarinnar var að skoða ónæmi fyrir flúórókínólónum hjá algengustu Gram neikvæðu stöfunum ásamt tengslum þess við notkun flúóró-kínólóna síðastliðin átta ár. Efniviður og aðferðir: Rannsóknin náði til allra stofna Escherichia coli, Klebsiella sp., Proteus sp. og Pseudomonas aeruginosa sem greindust sem líklegir sýkingarvaldar í innsendum sýnum á sýklafræðideild Landspítalans á tímabilinu 1.11.2006 til 31.1.2007. Næmispróf voru framkvæmd með skífuprófum og var næmi fyrir cíprófloxacíni prófað hjá öllum stofnunum. Gögn um tíðni ónæmis síðastliðin ár voru fengin úr skýrslum sýklafræðideildar, en að jafnaði var aðeins prófað fyrir cíprófloxacín næmi hjá inniliggjandi sjúklingum og þeim sem höfðu ónæmi fyrir tveimur eða fleiri lyfjaflokkum. Upplýsingar um sýklalyfjanotkun fengust frá sóttvarnalækni. Niðurstöður: Af þeim 1861 stofni sem voru prófaðir á tímabilinu reyndust 104 vera flúóró-kínólón-ónæmir stofnar. Þar af voru 91 E. coli (87%), 8 Klebsiella sp. (8%) og 5 P. aeruginosa (5%). Enginn flúórókínólón-ónæmur Proteus sp. greindist. Marktæk jákvæð fylgni var á milli flúórókínólón-notkunar og tíðni ónæmra E. coli og Enterobacteriaceae stofna. Tíðni ónæmra E. coli stofna var 6% en marktækur munur var á tíðninni eftir aldurshópum (p>0,001). Einnig var marktækur munur á tíðni E. coli milli kynja en hún var 6% hjá konum en 11% hjá körlum (p=0,015). Hlutfall flúórókínólón ónæmra E. coli stofna var hæst á Landspítala og elliheimilum. Ályktanir: Tíðni flúórókínólón-ónæmis er að auk-ast á Íslandi en er þó enn með því lægsta sem gerist í Evrópu. Tíðnin er hæst í eldri aldurshópum þar sem flúórókínólón-notkun er mest og marktæk fylgni er á milli notkunar og tíðni ónæmis hjá E. coli og Enterobacteriaceae. Niðurstöðurnar sýna mikilvægi þess að flúorókínólónin séu rétt notuð og að fylgst sé með notkun þeirra og ónæmi fyrir þeim. Draga þarf úr notkun flúórókínólóna til að hægja á útbreiðslu ónæmis.