Væntingar til fræðslu og heilsutengd lífsgæði sjúklinga sem fara í gerviliðaaðgerð.

Abstract

Gerviliðaaðgerðir á hné og mjöðm eru algeng og árangursrík meðferð við einkennum slitgigtar og geta bætt heilsutengd lífsgæði sjúklinga. Sjúklingafræðsla gegnir veigamiklu hlutverki í að hjálpa sjúklingum að gera sér raunhæfar vonir um árangur aðgerðar innar og aðgerðarferlisins og undirbúa þá fyrir þá sjálfs­ umönnun sem er nauð synleg eftir aðgerð. T ilgangur rannsóknar­ innar var að kanna hvernig væntingum sjúklinga, sem fara í gerviliða aðgerð á mjöðm og hné, til fræðslu er sinnt á íslenskum sjúkra húsum og tengslum þess við heilsutengd lífsgæði. Aðferðin var framvirk, lýsandi samanburðarrannsókn með þremur mæli punktum: tími 1 fyrir aðgerð og fyrir formlega fræðslu um aðgerðina; tími 2 við útskrift eftir aðgerð á sjúkra­ húsinu, eftir formlega útskriftarfræðslu; tími 3 6 7 mánuðum eftir aðgerð. Úrtakið var sjúklingar sem fóru í skipulagðar gerviliðaaðgerðir á mjöðm og hné frá janúar til nóvember 2010, á þeim þremur sjúkrahúsum á Íslandi sem framkvæma gerviliðaaðgerðir. Þrjú matstæki voru notuð: Hospital Patients’ Knowledge Expectations (HPKE), Hospital Patients’ Received Knowledge (HPRK), sem meta væntingar sjúklinga til fræðslu og fengna fræðslu, og EQ 5D sem metur heilsutengd lífsgæði. Á tíma 1 svöruðu 279 sjúklingar, á tíma 2 svöruðu 220 og á tíma 3 svöruðu 210 spurningalistunum. Meðalaldur var 65,4 ár og aldursbilið frá 37 til 87 ára. Meðallegutími var 6,6 dagar. Þátttakendur höfðu miklar væntingar til fræðslu en þeir töldu sig fá minni fræðslu en þeir væntu og jókst sá munur frá tíma 2 til tíma 3. Heilsutengd lífsgæði batna frá því fyrir aðgerð til 6 7 mánaða eftir aðgerð. Eftir því sem væntingar um fræðslu voru betur uppfylltar því betra var heilsufar metið á tíma 3 og var það samband marktækt. Það er ályktað að þörf sé á að endurskoða mat á fræðsluþörfum og innihaldi sjúklingafræðslu sjúklinga sem fara í gerviliðaaðgerðir á Íslandi.

Hip and knee arthroplasties are a common and effective treatment for symptoms of arthritis and can improve patients’ health related quality of life. Patient education plays an important role in helping patients to create realistic expectations of the outcome of surgery and the perioperative process and to prepare them for the self care which is needed after surgery. The aim of the study was to examine how the knowledge expectations of arthroplastic patients are being met in Icelandic hospitals and the relationship between knowledge expectations and patients’ self reported health related quality of life. The method was a prospective, descriptive and comparative follow up design with three measurement points; time 1 before surgery and any formal education, time 2 at discharge from hospital and after formal discharge education and time 3 6 7 months after discharge. The sample consisted of patients undergoing elective hip or knee arthroplasty from January to November 2010 in all three Icelandic hospitals which perform this type of surgery. Three instruments were used: Hospital Patients ʼ Knowledge Expectations (HPKE) and Hospital Patients ʼ Received Knowledge (HPRK) measure expected knowledge and received knowledge, respectively, and EQ 5D measures health related quality of life. On time 1, 2 and 3, 279, 220 and 210 patients participated, respectively. Their average age was 65.4 years (range 37 to 87 years). The average hospital stay was 6.6 days. The participants reported high expectations for knowledge but they perceived that they received less knowledge than they expected and even less so when asked 6 months after surgery. Health related quality of life improved after the operation, as measured after 6 7 months. A significant relationship was detected between patients’ assessment of their health and how well their knowledge expectations were met. It is concluded that there is a need to reconsider how the knowledge expectations of patients are being assessed and the content of patient education for arthroplasty patients in Iceland.