Samband líkamlegrar þjálfunar við þyngdarstuðul, fitumassa og gripstyrk í íslensku þýði

Abstract

Tilgangur: Að kanna hversu mikla og hvers konar líkamlega þjálfun fullorðnir Íslendingar stunda og samband þessa við holdafar og gripstyrk. Efniviður og aðferðir: Upphaflegt úrtak var 2310 manns af höfuðborgarsvæðinu, þar af mættu 1630 (70,6%) til rannsóknarinnar á tímabilinu frá febrúar 2001 til janúar 2003 og svöruðu spurningalista um hreyf­ingu og mataræði. Líkamssamsetning var mæld með DXA sem greinir hlutfallslegt magn líkamsvefja. Hæð, þyngd og gripstyrkur voru mæld og þyngdarstuðullinn (kg/m2) reiknaður. Ástundun líkamlegrar þjálfunar og áreynslu í vinnu voru könnuð hjá konum og körlum í aldurshópunum 30-45 ára, 50-65 ára og 70-85 ára og samhengi þeirra við þyngdarstuðul, fitu- og vöðvamassa og gripstyrk skoðað að teknu tilliti til truflandi þátta. Könnuð voru möguleg fyrirbyggjandi áhrif þjálfunar á offitu samkvæmt skilgreiningum Alþjóðaheilbrigðismálastofnunarinnar (BMI -30, Body Mass Index, líkamsþyngdarstuðull). Niðurstöður: Meðaltalsástundun þjálfunar var 3-4 skipti á viku en 19% kvenna og 24% karla stunduðu enga þjálfun. Sund, ganga og leikfimi voru almennt algengasta þjálfunin en í hópi 30-45 ára stunduðu 16% kvenna og 8% karla styrktarþjálfun. Hlutfall þeirra sem töldust of þungir/feitir var frá 50,4% (yngstu konurnar) til 68,2% (miðaldra karlar). Meðal­talshlutfall fitu af líkamsmassa var hæst hjá 70-85 ára konum (38%) og körlum (27%). Áreynsla í vinnu var ekki tengd holdafari eða gripstyrk. Marktæk neikvæð fylgni kom fram milli ástundunar þjálfunar og fituhlutfalls að teknu tilliti til aldurs og orkuneyslu. Ekki fannst marktæk fylgni milli gripstyrks og vöðvahlutfalls eða þjálfunar. Hlutfallslíkur á ofþyngd/offitu voru helmingi minni fyrir konur og karla sem stunduðu þjálfun fimm daga vikunnar eða oftar miðað við enga þjálfun. Ályktanir: Fjórði hver karlmaður og fimmta hver kona stunda enga reglulega líkamsþjálfun þrátt fyrir sterkar fræðilegar vísbendingar um margvísleg já­kvæð áhrif hreyfingar á heilsufar. Meira en helmingur fullorðinna íbúa höfuðborgarsvæðisins er of þungur eða feitur. Fleiri Íslendingar lifa kyrrsetulífi en flestar grannþjóðir okkar og setja þarf fram raunhæf markmið til þess að auka almenna ástundun þjálfunar meðal þjóðarinnar.