Lyfjameðferð kransæðasjúklinga á Íslandi

Abstract

Tilgangur: Á síðustu áratugum hefur þekkingu manna á forvörnum hjarta- og æðasjúkdóma fleygt fram. Niðurstöður stórra klínískra rannsókna á lyfjameðferð kransæðasjúklinga með ýmsum lyfjaflokkum hafa leitt af sér nýja möguleika til þess að hafa áhrif á horfur sjúklinga með kransæðasjúkdóm. Rannsóknir erlendis frá hafa þó sýnt að þessi þekking er enn ekki nýtt sem skyldi. Tilgangur þessarar rannsóknar, sem er hluti af stærri rannsókn á meðferð og eftirliti sjúklinga með kransæðasjúkdóm á íslandi, var að kanna hvernig lyfjameðferð kransæðasjúklinga, annarri en blóðfitulækkandi, er háttað á Íslandi Efniviður og aðferðir: Rannsóknarþýðið voru allir sjúklingar sem greinst hafa með kransæðasjúkdóm og búsettir voru í Hafnarfirði, Garðabæ og Bessastaðahreppi. Sjúkdómsgreining og aðrar heilsufarsupplýsingar voru fengnar úr sjúkraskýrslum Heilsugæslustöðvarinnar á Sólvangi annars vegar og Heilsugæslunnar í Garðabæ hins vegar. Sjúklingarnir fengu spurningalista um meðferð, eftirlit og þekkingu þeirra á helstu áhættuþáttum kransæðsjúkdóms. Sjúkraskýrslur þeirra sem svöruðu spurningalistanum voru skoðaðar og heilsufarsupplýsingar skráðar. Sjúklingum var skipt í eftirfarandi greiningarflokka: I. hjartadrep, II. farið í kransæðaaðgerð, III. farið í kransæðavíkkun og IV. með hjartaöng. Ef einhver þátttakandi gat tilheyrt fleiri en einum flokki var kransæðaaðgerð látin vega þyngst, síðan kransæðavíkkun, þá hjartadrep og loks hjartaöng. Niðurstöður: Alls voru 533 einstaklingar með kransæðasjúkdóm á rannsóknarsvæðinu og af þeim tóku 402 (75%) þátt í þessari rannsókn. Asetýlsalisýlsýru notuðu 284 sjúklingar (71%), 75% karla og 63% kvenna (p=0,018). Hæsta meðferðarhlutfallið (91%) var meðal þeirra sem farið höfðu í kransæðaaðgerð en lægst hjá þeim sem höfðu hjartaöng (56%). Rúmlega helmingur sjúklinganna (52%) notaði beta-blokkara og 119 þvagræsilyf (30%). Alls notuðu 172 sjúklingar nítröt (43%), hlutfallslega fleiri konur notuðu nítröt en karlar, 57% á móti 27% (p=0,006). Kalsíumblokkara notuðu 145 (36%) og ACE-hamlara (angiotensin con-verting enzyme inhibitors) 81 (20%). Af konum á aldursbilinu 40-80 ára voru 16% á hormónameðferð. Ályktanir: Niðurstöður þessarar rannsóknar benda til þess að hér á landi, líkt og í fjölmörgum öðrum löndum, sé annars stigs forvörnum hjarta- og æðasjúkdóma ábótavant og sú þekking sem aflað hefur verið með stórum klínískum rannsóknum varðandi lyfjameðferð þessa sjúklingahóps, ekki nýtt nægilega vel. Því er ljóst að umtalsverðir möguleikar eru til að bæta meðferð og horfur kransæðasjúklinga.