Notagildi sameindaerfðafræðinnar í krabbameinslækningum

Abstract

Síðastliðna tvo áratugi hefur skilningur vísindamanna aukist á þeim sameindaerfðafræðilegu breytingum sem liggja að baki myndun krabbameina. Nú er vitað að krabbameinsmyndun er afleiðing uppsafnaðra erfðaefnisbreytinga í ákveðnum genum. Breytingar í bæði æxlisgenum (oncogenes) og bæligenum (tumor-suppressor genes) eru talin gegna þar mikilvægu hlutverki. Niðurstöður rannsókna sem liggja að baki þessari auknu þekkingu eru farnar að hafa áhrif á ýmsum sviðum krabbameinslækninga. Þannig hefur sá möguleiki nú opnast að skilgreina betur hvaða sjúklingar hafa hag af fyrirbyggjandi meðferð. Einnig getur vitneskja um ákveðnar erfðaefnisskemmdir betur sagt til um horfur sjúklinga með viss krabbamein en nútíma aðferðir bjóða upp á, auk þess sem meðferð þeirra gæti verið markvissari. Af þessum ástæðum er mikilvægt að læknar hafi grundvallarþekkingu á þeim erfðaefnisbreytingum sem skipta máli í myndun krabbameins. Tilgangur þessarar greinar er að fjalla um helstu erfðaefnisbreytingarnar og þær rannsóknir sem liggja að baki núverandi þekkingar á þessu sviði. Framlag íslenskra vísindamanna til rannsókna af þessu tagi er stórt og hafa þeir birt niðurstöður sínar í mörgum virtum vísindatímaritum. Hluta þessara rannsókna verður getið hér.