Áhættuþættir slagæðasjúkdóma og gildi breytts lífsstíls : könnun á meðal íbúa á aldrinum 35-65 ára í Öxarfjarðarhéraði

Abstract

Slagæðasjúkdómar eru algengir á íslandi og draga árlega fjölda manns til dauða, þar af marga ótímabært. Þeir eru um 50% dánarorsaka karla á aldrinum 34-74 ára og um 26% kvenna á sama aldri (1). Hátt kólesteról í blóði, háþrýstingur, reykingar og sykursýki eru á meðal stærstu áhættuþátta. Sýnt hefur verið fram á að meðhöndlun þeirra er árangursrík leið til að minnka líkur á slagæðasjúkdómum (2-4). Niðurstöður hafa sýnt að 25% kólesteróllækkun leiddi til 30% lækkunar á tíðni kransæðadauðsfalla, og gagnast jafnt þeim sem hafa lág og há gildi (5); það er að „fylgnisamband er samfellt þannig að engin skil eru á milli æskilegs kólesteróls og þeirra gilda er auka áhættu" (6,7). Niðurstöður margra rannsókna hafa staðfest að lækka má kólesteról í blóði með aukinni hreyfingu og lækkun á hlutfalli mettaðrar fitu í fæðu (7-9). Samkvæmt tilmælum Manneldisráðs á hlutur fitu í fæði að vera undir 35% (rit Manneldisráðs, 1996) (10,11). Kostnaður við eftirlit og sérhæfðar rannsóknir vegna áhættuþátta æðasjúkdóma er oft mikill, ferðalög íbúa í dreifbýli dýr svo ekki sé minnst á þau fjárútlát sem fylgja hverjum þeim einstaklingi sem fær slagæðasjúkdóm. Með markvissu eftirliti, einföldum rannsóknum og fræðslu frá fagfólki sem miðar að breyttum lífsstíl og því að gera einstaklinginn sjálfan ábyrgan fyrir heilsu sinni gæti verið hægt að minnka þann kostnað (12). Tilgangur þessarar rannsóknar var að kanna algengi áhættuþátta slagæðasjúkdóma og reyna að minnka áhættuna með einföldum mælingum og faglegri ráðgjöf heima í héraði.