Kólesteról, kransæðasjúkdómar og statínlyf [ritstjórnargrein]

Abstract

Fjölmargar rannsóknir frá síðustu áratugum hafa sterklega bent til að hátt kólesteról í blóði, sérstaklega LDL-kólesteról, stuðli að æðakölkun og þar með kransæðasjúkdómum. Þessar rannsóknir hafa verið margs konar, á sviði meinafræði, með dýratilraunum, faraldsfræðilegar rannsóknir um allan heim, framskyggnar hóprannsóknir, þar með talið Hjartaverndarrannsóknin og fjölskyldurannsóknir, svo fátt eitt sé nefnt. Lokasönnunina vantaði þó lengi vel, það er að unnt sé að draga úr áhættunni á kransæðasjúkdómum með því að lækka LDL-kólesteról í blóði. Með tilkomu statínlyfja (HMG-CoA-redúktasa blokkarar) gafst fyrst gott tækifæri til að sanna kólesterólkenninguna þar sem þessi lyf lækka kólesteról mun meira (25-40%) en áður var unnt. Fyrstu rannsóknir á notagildi þessara lyfja studdust við kransæðamyndatökur og mælingar á æðavídd. Þær rannsóknir bentu til að þessi lyf gætu hamlað framvindu sjúkdómsins og jafnvel snúið þróuninni við að einhverju leyti. En vissulega var keppikeflið að fá bitastæðari endapunkta til að byggja á en kransæðamyndatökur. Á síðustu þremur árum hafa birst niðurstöður að minnsta kosti þriggja stórra hóprannsókna sem ótvírætt sanna virkni slíkra lyfja til að draga úr áhættu á kransæðasjúkdómum meö því að lækka LDL-kólesteról í blóði. Til viðbótar þessum rannsóknum voru kynntar tvær hóprannsóknir á þingi bandarískra hjartameð mjög hliðstæðum árangri. Sir Michael Oliver, vel þekktur breskur efaseradarlæknir, skrifaði nýlega grein (1) þar sem hann telur orsakasamband milli kólesteróls og kransæðasjúkdóma sannað og vísaði í orð Maynard Keynes: When the facts change, I change my mind. What do you do?