Lyfjaofnæmi og lyfjaóþol meðal 20-44 ára Íslendinga : faraldsfræðileg könnun

Abstract

Inngangur: Kvartanir um lyfjaofnæmi eru algengar og geta verið af ýmsum toga; allt frá því að vera smávægileg óþægindi til lífshættulegs ástands. Þótt eðli flestra lyfjaviðbragða sé óþekkt er talið að einstaklingar með bráðaofnæmi (atopy) og/eða aðra ofnæmissjúkdóma (atopic diseases) fái þau frekar en aðrir. Markmið þessarar rannsóknar var: 1) að kanna hversu algengt væri að þéttbýlisfólk á aldrinum 20-44 ára teldi sig hafa lyfjaofnæmi, 2) að kanna hvaða einkenni og lyf tengdust meintu lyfjaofnæmi, 3) að kanna tengsl lyfjaofnæmis við ofnæmi og ofnæmissjúkdóma og 4) meta áhættuþætti. Efniviður og aðferðir: í öðrum áfanga rannsóknarinnar Lungu og heilsa var íbúum á Reykjavíkursvæðinu á aldrinum 20-44 ára boðið til þátttöku. Spurt var viðbótarspurningar um lyfjaofnæmi og samtals svöruðu 545 spurningunni: Hefur þú fengið ofnæmiseinkenni af lyfjum? Nokkru síðar var aftur haft samband við þá sem svöruðu spurningunni játandi og þeir spurðir nánar um lyfjaofnæmi. Niðurstöður: Sjötíu og sjö (14%) svóruðu spurningunni játandi. Tvöfalt fleiri konur (19%) en karlar (9%) töldu sig hafa lyfjaofnæmi (p<0,001). Einstaklingar með bráðaofnæmi (með jákvætt húðpróf fyrir einum eða fleiri ofnæmisvökum) og ofnæmissjúkdóma á borð við ofnæmiskvef, exem, ofsakláða og ofnæmi fyrir mat töldu sig oftar hafa lyfjaofnæmi en aðrir (p<0,05). Meðalgildi (geometric mean value) E-ónæmisglóbúlíns (IgE) mældist 17,5 kU/L hjá þeim sem töldu sig hafa lyfjaofnæmi en 12,6 kU/L hjá þeim sem ekki töldu sig hafa lyfjaofnæmi (p=0,08). Langalgengustu einkennin tengd lyfjaofnæmi voru frá húð (ofsakláði, ofsabjúgur), en þar næst komu einkenni frá öndunarfærum. Hita nefndu 8%. Með símaviðtali náðist til 64 einstaklinga og þá fækkaði þeim um 13 sem í fyrstu töldu sig hafa lyfjaofnæmi. Þannig stóð eftir 51 eða 80%. Sýklalyf var sá flokkur lyfja sem oftast var talinn valda ofnæmiseinkennum en þar næst komu svæfingarlyf, gigtarlyf og ópíumefni (opiates). Umræða: í könnuninni kom fram fylgni milli bráðaofnæmis, ofnæmissjúkdóma og lyfjaofnæmis. Meira en helmingi algengara var að konur teldu sig hafa lyfjaofnæmi en karlar. Í þeirri einu sambærilegu rannsókn sem við fundum var tíðni ofnæmiseinkenna af lyfjum svipuð og hér á landi.