Krabbameinsvaldur færist skör hærra [ritstjórnargrein]

Abstract

Hvernig vitum við hvort efni eru krabbameinsvaldar? Getum við flett slíku upp í textabókum og fengið að vita vissu okkar í eitt skipti fyrir öll? Samband ákveðinnar mengunar og krabbameins er í sumum tilvikum orðin svo augljós að það nægir að glugga í barnabækurnar eftir dæmum og má hér nefna að tóbaksreykur leiðir til lungnakrabbameins. Það er með réttu hægt að halda því fram krabbameinsvaldandi efni séu mismunandi. Nokkur efni hafa sýnt sig að því að geta valdið krabbameinum eingöngu í dýratilraunum og stundum aðeins í einni dýrategund. Önnur efni eru talin geta valdið krabbameini í mönnum. Sum efni geta leitt til krabbameina þótt menn verði fyrir lítilli mengun, en um önnur efni virðist gilda að mengunin þurfi að vera mikil og vara lengi þar til aukin krabbameinshætta kemur fram. Einföldustu forvarnir við krabbameinum sem rekja má til mengunar efna gætu virst vera að banna notkun og meðferð slíkra efna. Þetta er oft og tíðum ekki hægt af hagnýtum ástæðum því að slík efni geta verið okkur gagnleg, svo sem eldsneyti og smurolíur, þannig að forvarnirnar þurfa að beinast að því aö vernda einstaklinga sem vinna með eða komast í snertingu við efnin. Þess vegna er þörf á flokkun og mati á efnunum með tilliti til hversu mikil krabbameinshætta stafar af þeim og hvar þau koma heist fyrir.