Vaktir í heilsugæslunni

Abstract

Inngangur: Tækni, þekking, bættar samgöngur og kröfur almennings hafa breytt vaktþjónustu verulega á síðustu árum. Samtímis hafa aukist óskir lækna um að frítími þeirra sé virtur í raun. Tilgangur: Að athuga álag, skyldur og bindingu heilsugæslulækna vegna vakta. Ennfremur að meta skipulag og gæði þjónustimnar og hugsanlega mismunun vaktþjónustu milli landshluta. Efniviður og aðferðir: Allir fastráðnir heilsugæslulæknar 1. mars 1996, sem jafnframt höfðu verið í starfi sex mánuði eða lengur (samtals 143 læknar). Sendur var spurningalisti með 58 spurningum. Alls svöruðu 100 eða 70%. Niðurstöður: Allir vaktlæknar (100%) höfðu fjarskiptabúnað til afnota. Læknar töldu að í 95% tilvika væri hægt að ná í þá innan fimm mínútna í bráðatilvikum. Í slæmu veðri gátu 82% lækna í þéttbýli verið komnir til sjúklings í bráðatilvikum innan 30 mínútna og 100% innan 60 mínútna. Við svipaðar aðstæður í dreifbýli gátu aðeins 10% verið innan 30 mínútna og 18% innan 60 mínútna. í minnstu læknishéruðunum þurftu 84% lækna að standa vaktir í 14 daga eða lengur á mánuði. Alvarleg bráðatilvik, sem krefjast sérhæfðrar kunnáttu og færni, svo sem endurlífgun með hjartahnoði og ísetning barkarennu, voru mjög sjaldgæf. Læknar telja því nauðsynlegt að þeir sæki reglulega sérstök námskeið eigi þeir að geta viðhaldið þekkingu sinni og færni á þessu sviði. Ályktanir: Aðgengi að læknum er gott hér á landi. Álag og vaktaskyldur lækna eru mun meiri en tíðkast víða erlendis, sem að hluta stafar af úreltu fyrirkomulagi. Bæta má gæði og öryggi vaktþjónustunnar á ýmsum sviðum, en til þess aö svo megi verða þurfa læknar að fá faglegar ráðleggingar, aðstoð og tíma til viðhaldsmenntunar á þessu sviði.