Líðan dagaðgerðarsjúklinga eftir svæfingu: Samanburður á sjúklingum sem fara í kvensjúkdómaaðgerð og bæklunaraðgerð

Abstract

Dagskurðaðgerðum hefur fjölgað á Íslandi og um allan heim. Dagaðgerðasjúklingar þurfa oft að kljást við fylgikvilla eftir aðgerð og svæfingu á borð við verki, ógleði, uppköst og þreytu. Markmið þessarar framsýnu ferilrannsóknar var að lýsa og greina mun á líðan dagaðgerðasjúklinga sem fara í svæfingu vegna kvensjúkdómaaðgerðar annars vegar og bæklunaraðgerðar hins vegar. Dagaðgerðasjúklingum, sem fóru í kvensjúkdóma- eða bæklunaraðgerð á Landspítala á fjögurra mánaða tímabili, var boðin þátttaka. Gagna var aflað úr sjúkraskrá og með spurningalistum að morgni aðgerðardags (T1), daginn eftir aðgerð (T2) og fjórum dögum eftir aðgerð (T3). Á T1 var spurt um sjálfmetna andlega og líkamlega heilsu, á T2 var mælitækið QoR-40 lagt fyrir auk spurninga um hæsi, þorsta og þreytu. Á T3 var spurt sömu spurninga og á T1 og T2 auk bakgrunnsspurninga. QoR-40 inniheldur 40 spurningar sem skiptast í 5 flokka: Líkamlega líðan, líkamlegt sjálfstæði, tilfinningalegt ástand, sálfélagslegan stuðning og verki. Til að greina mun á hópunum var notað t-próf óháðra úrtaka og kí-kvaðratpróf. Miðað var við marktektarmörkin 0,05. Sjúklingar, sem fóru í kvensjúkdómaaðgerð, voru 59 og í bæklunaraðgerð 62. Meðalstigafjöldi á QoR-40 hjá sjúklingum, sem fóru í kvensjúkdómaaðgerð, var á T2 180,6 (sf=15,5) og á T3 184,8 (sf=12,7). Sambærileg stig fyrir þá sem fóru í bæklunaraðgerð voru 169,1 (sf=19,0) og 171,6 (sf=19,9). Bæklunaraðgerðir voru marktækt lengri en kvensjúkdómaaðgerðir. Sjúklingar, sem fóru í bæklunaraðgerð, þurftu frekar aðstoð við daglegar athafnir á T3, komu marktækt verr út á undirflokkum QoR-40 og greindu frekar frá þreytu, hæsi og þorsta heldur en þeir sem fóru í kvensjúkdómaaðgerð. Niðurstöðurnar benda til þess að sjúklingar, sem fara í bæklunaraðgerð, séu mun lengur að ná sér eftir dagskurðaðgerðir heldur en sjúklingar sem fara í kvensjúkdómaaðgerð. Hjúkrunarfræðingar þurfa að greina þá sjúklinga fyrir aðgerð sem hætta er á að muni eiga í erfiðleikum með að ná bata og undirbúa þá í tíma fyrir það sem koma skal.

Same day surgery has been increasing in Iceland as globally. Day patients frequently suffer from complications after surgery and anaesthesia, such as pain, nausea, vomiting and tiredness. The aim of this descriptive cohort study was to explore the difference of the quality of recovery of same day surgery patients who underwent gynaecologic and orthopaedic surgery in anaesthesia. Same day surgery patients at Landspitali in Reykjavik, over a period of four months, were invited to participate. Data were collected from patients records and with questionnaires on the day of the operation (T1), the day after surgery (T2), and four days after surgery (T3). The questions applied on T1 were on selfassessed mental and physical health. On T2 the QoR-40 was applied with additional questions about hoarseness, thirst and tiredness. On T3 questions about background were asked and the same questions as on T1 and T2. QoR-40 contains 40 questions in 5 dimensions: Physical comfort, physical independence, emotional state, psychological support and pain. When differences were recognized t-test and chi-squared were applied. Significance level is 0.05. The patients who underwent gynaecologic surgery were 59 and orthopaedic surgery 62. Medium score of QoR-40 with the patient who underwent gynaecologic surgery was on T2 180,6 (SD=15,5) and on T3 184,8 (SD=12,7). Score for the patients who underwent orthopaedic surgery were 169,1 (SD=19,0) and 171,6 (SD=19,9) respectively. The orthopaedic surgeries were significantly longer than the gynaecology surgeries. Patients who underwent orthopaedic surgery needed more help with daily activities on T3, their outcome on the dimensions of QoR-40 was significantly worse and they reported tiredness, hoarseness and thirst worse than gynaecology patients. The results suggest that patients who have orthopaedic surgery are longer to recover after same day surgery than patients who undergo gynaecologic surgery. Nurses need to detect patients, before surgery, who are at risk for bad recovery and prepare them timely.