Kæfisvefn : einkenni, orsakir, algengi og afleiðingar

Abstract

Stjórn öndunar í svefni er frábrugðin því sem gerist í vöku. Við vissar aðstæður geta alvarlegar öndunartruflanir komið fram í svefni (1,2). Lang algengast er að öndunin hætti alfarið í 10 sekúndur eða lengur og er þá talað um öndunarhlé (apnea). Ef öndunarhléin eru án samhliða aukningar á öndunarvinnu (central apnea) er ástæðan yfirleitt truflun í miðtaugakerfi. Oftast fer þó öndunarvinna sívaxandi eftir því sem líður á hléið (obstructive apnea) og er ástæðan oftast þrengsli í efri öndunarvegum. Hér á eftir verður eingöngu fjallað um þessa tegund öndunarhléa. Ef öndunarhléin eru 30 eða fleiri að nóttu og önnur sjúkdómseinkenni einnig fyrir hendi, er ástandið kallað kæfisvefn (sleep apnea syndrome) (1). Kæfisvefn getur verið á mjög mismunandi háu stigi, allt frá nokkrum tugum öndunarhléa upp í fleiri hundruð yfir nóttina. Öndunarhléin leiða meðal annars til röskunar á svefni og geta þannig haft víðtæk áhrif að degi til. Öndunartrufianir í svefni voru til skamms tíma taldar fátíðar, en samhliða bættum möguleikum til greiningar og meðferðar ásamt aukinni þekkingu á afleiðingum þeirra hefur komið í ljós, að kæfisvefn er meðal algengustu langvinnra sjúkdóma. Hér á eftir er ætlunin að lýsa helstu einkennum, orsökum, algengi og afleiðingum kæfisvefns.