Samband hjartsláttartíðni, heilsufarsþátta, reykinga og dánarmeina

Abstract

In the third stage of the »Health survey in the Reykjavik area« 1974-'76 resting heart rate was recorded under standardized conditions in 5565 males aged 41-68 years, a representative sample of men in that age range living in the Reykjavik area. The correlation to other known risk factors was estimated by the T-test and stepwise multiple regression. The independent effect of heart rate as a risk factor for cardiovascular and some other diseases was estimated using Cox's proportional hazard model. Heart rate was positively correlated to body mass index, skinfold thickness, serum total cholesterol, serum triglycerides, fasting blood glucose, hemoglobine, hematocrit and ESR but most strongly to systolic and diastolic blood pressure. In this study resting heart rate was found to be an independent and significant risk factor for total mortality in the whole cohort, an increase in mean heart rate by one beat a minute increasing the risk by about 1%. In cigarette-smokers heart rate was also a strong risk factor for coronary heart disease death (CHD), an increase in mean heart rate increasing the risk by about 2%. In ex-smokers and non-smokers heart rate was not a risk factor for CHD. Heart rate was not a significant risk factor for cerebrovascular disease irrespective of smoking habits.

Mæling á hjartsláttartíðni er ein algengasta athugun, sem gerð er við klíníska skoðun. Mikilvægi þessa þáttar í mati á heilsufari er að vissu leyti þekkt, sérstaklega þegar ýmsir sjúkdómar raska líkamsstarfsemi, til dæmis efnaskiptasjúkdómar, blóðsjúkdómar, sýkingar og hjarta- og lungnasjúkdómar. Um áhrif og forspárgildi hjartsláttartíðni á heilsufar, þegar til lengri tíma er litið, er hins vegar minna vitað. Þó hafa verið gerðar ýmsar rannsóknir erlendis á undanförnum árum sem beinast að þessu (1-3). Í þessum rannsóknum hefur jafnframt verið kannað samband hjartsláttartíðni við þekkta áhættuþætti hjarta- og æðasjúkdóma. Í rannsókn Hjartaverndar eru stórir hópar sem fylgt hefur verið lengi eftir, og gefur því rannsóknin tækifæri til að kanna þessa þætti. Í þeirri athugun sem hér er kynnt, á rúmlega fimm þúsund íslenskum körlum, er kannað samband hjartsláttartíðni við áhættuþætti hjarta- og æðasjúkdóma í mismunandi hópum eftir reykingavenjum og samband hjartsláttartíðni við dánarorsakir.