Mat og flokkun áverka og afdrif slasaðra 1975-1979 á gjörgæsludeild Borgarspítalans

Abstract

Gerð var afturskyggn könnun á nýslösuðum sjúklingum sem vistaðir voru á gjörgæsludeild Borgarspítalans 1975-1979. Áverkar hinna slösuðu voru flokkaðir og metnir eftir AIS-ISS kerfi 1980 (revision). Um var að ræða 458 sjúklinga í kynjahlutföllunum þrír karlar á móti einni konu. Meðalaldur var 30,2 ár. Innan við þrítugt voru 279 manns eða 60,9%. Sljóa (blunt) áverka hlutu 95% sjúklinganna, en 5% urðu fyrir áverkum af völdum eggjárna eða byssukúlna (penetrating). Rúmur helmingur sjúklinganna hafði lent í umferðarslysum, en fallslys voru næst algengust. Svæðaflokkun leiddi í ljós að 68,1% höfðu hlotið höfuð- og/eða hálsáverka. Rúmlega helmingur sjúklinga hafði fjölsvæðaáverka. Dauðvona við komu, með ISS 75, voru 17 sjúklingar. Með ISS >20 voru 178 sjúklingar (39%) og 145 (31,7%) með ISS >25. Alvarlega slasaðir eða með ISS >16 voru 263 sjúklingar (57,4%). Meðal-ISS allra innlagðra var 19,7. Alls létust 55, 15 konur og 40 karlar, af þeim dóu 48 á gjörgæslu, en sjö sjúklingar eftir útskrift á legudeild. Af þeim sem létust höfðu 45,8% látist innan 24 stunda. Heildardánartíðni þeirra sem rannsóknin náði til var 12,0%, en á gjörgæsludeild 10,5%. Hjá þeim sem létust var meðaltal 1SS 43,3. Enginn sjúklingur dó á gjörgæslu með ISS minna en 25 og dánartíðni sjúklinga með ISS >25 var 35,9%. Dánartíðni fór hækkandi með hækkandi aldri og var 64,7% hjá þeim sem voru >75 ára. Hæst var dánartíðnin hjá sjúklingum með hreina höfuð- eða hálsáverka, 22,9%, en höfuð- eða hálsáverki var aðaláverki hjá 80% þeirra sem létust. Fylgikvillar áttu verulegan þátt í dauða 14,5% sjúklinganna. Þessar niðurstöður benda til að meðferð sú sem sjúklingarnir hlutu á gjörgæsludeild Borgarspítalans hafi verið vel viðunandi, miðað við dánartíðni og áverka mælda í ISS og tillit tekið til þess hve stór hluti sjúklinganna var með höfuðáverka.