Saga myndar

Abstract

Í skynjunarsálfræði sjónar er algengt að lýsa fyrirbærum sjónarinnar með myndrænum hætti. Kannski er engin mynd af þessum toga þekktari en sú sem birtist í doktorsritgerð Edgars Rubin, Synsoplevede Figurer, sem hann varði við Kaupmannahafnarháskóla árið 1915. Þessi mynd gengur oft undir heitinu „Vasi Rubins“. Myndin er sérstök að því leyti að út úr henni má ýmist sjá vasa eða tvö andlit andspænis hvort öðru. Í þessu erindi verða sögð deili á höfundi myndarinnar, Edgar Rubin (1886– 1951), sem var prófessor í sálfræði við Hafnarháskóla 1922–1951, og er kannski þekktasti sálfræðingur Norðurlanda. Skoðaðar verða fyrirmyndir Rubins að umræddri mynd, lítillega vikið að umfjöllun hans í doktorsritgerðinni um myndina – en þar var í fyrsta sinni fjallað rækilega um þann mun sem er á skynjun myndar og bakgrunns (figure/ ground). Sýnd verður hin upphaflega gerð myndar Rubins og skoðuð dæmi um það hvernig hún hefur skilað sér í inngangskennslubókum í sálfræði á síðustu árum.