Straumar í meðferð við áfengisvandamálum

Abstract

Meðferð við drykkjusýki á Íslandi hefur fylgt tveimur brautum. Annars vegar hafa stjórnvöld gert ráð fyrir henni innan geðheilbrigðisþjónustunnar og hins vegar hefur henni verið rudd braut af fjöldahreyfingum leikmanna. Fyrsta meðferðarheimilið fyrir drykkjumenn var stofnað að frumkvæði bindindismanna, er Stórstúka Íslands stofnaði Kumbaravogsheimilið sem var starfrækt frá 1943 til 1947. Endurhæfðir alkóhólistar stofnuðu Bláa bandið sem var rekið á árunum 1956 til 1963 (Jónas Guðmundsson, 1972). Þegar S.Á.Á. var stofnað og hóf rekstur meðferðarstofnana var þráðurinn sem legið hafði í hendi leikmanna tekinn upp aftur. Það má því segja að hefð sé fyrir hugsjónum í áfengismeðferð á Íslandi. Áfengismeðferð innan geðheilbrigðiskerfisins hefur þróast hægt til nútímalegra aðferða í samræmi við breyttar áherslur í heilbrigðismálum. Þegar hugsjónamenn í hópi leikmanna hafa tekið meðferðarmálin í sínar hendur hefur það hins vegar gerst með ákefð og ákafa. Slík hliðarspor frá hinu ríkisstýrða meðferðarkerfi hafa haft veruleg áhrif á þá meðferð sem fyrir var, aldrei þó eins og þegar Samtök áhugafólksumáfengisvandamálið, S.Á.A. voru stofnuð, en með meðferðarstofnunum þeirra urðu straumhvörf í Íslenskum áfengismálum.